Έχεις αναρωτηθεί ποτέ σχετικά με το τι είναι ο αυθορμητισμός και ο παρορμητισμός; Τι από τα δυο χαρακτηρίζει περισσότερο εσένα; Πολλές φορές συμβαίνει να συγχέουμε τους 2 όρους και να αποδίδουμε και στους 2 μια αρνητική χροιά. Τι ισχύει όμως; 

Πάμε να τα δούμε μαζί και να σε βοηθήσω να καταλάβεις πώς λειτουργείς ως άνθρωπος και πώς θα μπορέσεις να έρθεις πιο κοντά με τον εαυτό σου και να είσαι καλά με αυτόν!

Ο αυθορμητισμός…

(αυτός + ορμώμαι). Δηλώνει την πηγαία έκφραση αυτών που αισθάνεται ή σκέφτεται κανείς. Ο αυθόρμητος άνθρωπος πράττει αναλόγως αυτών που αισθάνεται ή σκέφτεται χωρίς να βάζει ενδιάμεσα εγωισμούς και δεύτερες σκέψεις προκειμένου να μπορέσει να γίνει αρεστός από όλους στον περιγυρό του. Είναι ο εαυτός του, τον εκφράζει κι αν κάποιος δεν αρέσκεται σε αυτόν ‘it’s ok’. 

Θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε καλύτερα αυτή την έννοια σκεπτόμενοι τα παιδιά.

Τα παιδιά λοιπόν τι κάνουν; Λένε αυτό ακριβώς που αισθάνονται, τη στιγμή που το αισθάνονται χωρίς να σκέφτονται να δείξουν κάτι άλλο από αυτό που νιώθουν μήπως τους παρεξηγήσει κανείς ή για να πετύχουν κάτι. 

Ας φέρουμε μερικά παραδείγματα αυθόρμητων συμπεριφορών:

‘Δεν μου αρέσει αυτό, προτιμώ να κάνουμε κάτι άλλο’ ΑΝΤΙ ‘Εντάξει ό,τι θέλεις, δεν έχω πρόβλημα’ 

‘Είσαι ό,τι πιο όμορφο μου έχει συμβεί’ ΑΝΤΙ ‘Περνάω ωραία αλλά βλέπουμε μωρέ’ (Αυτό αφορά περιπτώσεις που το άτομο το νιώθει αλλά φοβάται να το εκφράσει. Μπορεί όντως κάποιος να μη νιώθει τόσο έντονα και να θέλει ακόμα χρόνο να το πάει διερευνητικά).

Με τους φίλους/ες μας συνήθως δεν μας ενδιαφέρει να τσακωθούμε και να έρθουμε σε διαφωνία Δεν διαπραγματευόμαστε τις αξίες και τα θέλω μας. 

Τα παραπάνω παραδείγματα, όπως θα παρατηρείτε προέρχονται από καταστάσεις συναισθηματικών σχέσεων στις οποίες υπάρχει μια οικειότητα αλλά ενδεχομένως και το αίσθημα της ασφάλειας. Όμως, αυθόρμητος μπορεί και έχει νόημα να είναι κάποιος σε κάθε πλαίσιο. Για παράδειγμα, σε μια συνέντευξη για δουλειά που συναντάμε κάποιον/ους για πρώτη φορά και δεν υπάρχει το αίσθημα της οικειότητας. Είναι δυνατόν να προχωρήσουμε σε μια συμφωνία που να μη συνάδει με τα δικά μας θέλω. Έτσι, είτε μπορεί να μην φέρουμε διαφωνία και τελικά να ξεκινήσουμε κάτι που δεν μας ευχαριστεί είτε μπορεί να μπούμε σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης θέτοντας ξεκάθαρα τα δικά μας θέλω και ανάγκες και έτσι να είμαστε αυθόρμητοι άνθρωποι. 

Αφού είδαμε μερικά παραδείγματα ας αναλύσουμε και τον παρορμητισμό. Έτσι, θα μπορέσουμε να αντιπαραβάλλουμε τις 2 έννοιες. 

Ο παρορμητισμός…

(παρά + ορμώμαι). Ορίζεται ως μια προδιάθεση προς ταχείες, απρογραμμάτιστες αντιδράσεις σε εσωτερικά ή εξωτερικά ερεθίσματα, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι αρνητικές συνέπειες που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν. Αποτελεί ένα πολυδιάστατο κατασκεύασμα που αφορά δράση χωρίς σκέψη, ανυπομονησία, γρήγορες αποφάσεις, και έλλειψη συνειδητοποίησης των συνεπειών. Σύμφωνα με τη θεωρία του μεταιχμιακού σύστηματος του Gray, ο παρορμητισμός αντανακλά την υψηλή ευαισθησία προς την ικανοποίηση του εδώ και τώρα και την περιφρόνηση προς την αναμονή ακόμα κι αν αυτή φέρει κάτι καλύτερο. Αυτό, επί παραδείγματι, σημαίνει πως τα παρορμητικά άτομα νιώθουν μια ακατανίκητη και αιφνίδια ροπή να καλύψουν μια ανάγκη τους, όπως πχ να καλύψουν μια ερωτική αναζήτηση.

Πιο συγκεκριμένα, ένα παρορμητικό άτομο που βρίσκεται σε σχέση και θα νιώσει έντονη ερωτική έλξη από ένα άλλο άτομο δεν θα σκεφτεί τις συνέπειες του να ενδώσει σε αυτή την πράξη όντας σε σχέση.

Δεν θα σκεφτεί τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τα συναισθήματα που τρέφει για το άτομο που είναι τώρα μαζί, ότι ίσως κάτι έχει τελειώσει που δεν το παραδέχεται και προσπαθεί να το εκλογικεύσει μέσα από δηλώσεις ‘ήθελα επιβεβαίωση’ ή ‘ήθελα απλώς να δω πως θα νιώσω’.  Τα άτομα με παρορμητικά χαρακτηριστικά εκφράζουν κακό έλεγχο αναστολής, που μπορεί να επηρεάσει την κοινωνική συμπεριφορά τους λόγω έλλειψης διορατικότητας. 

Ποια είναι λοιπόν η ειδοποιός διαφορά και πώς μπορώ να βρω την ισορροπία;

Οι αυθόρμητοι άνθρωποι εκφράζουν αυτό που νιώθουν, αυτό που θέλουν, ώστε να μην εγκλωβίζονται σε καταστάσεις που δεν τους ικανοποιούν, ώστε να μην αισθάνονται εγκλωβισμένοι στον ίδιο τους τον εαυτό αλλά κάθε στιγμή και λεπτό να είναι ο εαυτός τους. Όμως, οφείλουμε να έχουμε στο μυαλό μας ότι και ο άνθρωπος που θ’ ακούσει τις ανάγκες και τα θέλω μας, είναι μια ολότητα από συναισθήματα κι ευαισθησίες. Επομένως, είναι σημαντικό να προστατεύσουμε κι αυτές. Αυτό όμως δεν θα το κάνουνε καταπαύοντας τις δικές μας επιθυμίες αλλά εκφράζοντάς τες. Με τον κατάλληλο τρόπο που θα δείχνει ότι διατηρούμε ένα σεβασμό για τους άλλους στη ζωή μας. 

Άλλωστε δεν λένε ‘θέλει τρόπο όχι κόπο’;

Στον παρορμητισμό λοιπόν…

Υπάρχει και πάλι η πλήρης έκφραση των αναγκών μας αλλά χωρίς τη διαδικασία του να βρεθεί ο κατάλληλος τρόπος για να μπορώ να έχω και να κάνω αυτό που θέλω και θα με κάνει χαρούμενο λειτουργώντας αυθόρμητα ακούγοντας τις ανάγκες μου με σεβασμό! Ή πολλές φορές λόγω έλλειψης αυθορμητισμού κοπιάζουμε για να καταπιέσουμε αυτό που νιώθουμε ή αυτό που θέλουμε. Στην ουσία χρειάζεται να βρούμε τον κατάλληλο τρόπο για να μπορέσουμε να εκφράσουμε με σεβασμό τόσο προς εμάς όσο και προς τους άλλους τα θέλω μας. 

Και προσέξτε!

Πολλές φορές πνιγόμαστε γιατί σκεφτόμαστε μην πληγωθεί ο άλλος δίπλα μας. Αυτό είναι σημαντικό να το έχουμε στο μυαλό μας, αλλά όχι για να απομακρυνθούμε από το δικό μας συναισθηματικό κόσμο και να ικανοποιήσουμε τον κόσμο κάποιου άλλου αλλά για να δουλεύουμε προς την κατεύθυνση του πώς θα χειριστούμε μια κατάσταση με ευαισθησία και ενσυναίσθηση τόσο προς εμάς όσο και προς το συνάνθρωπο. Οι άνθρωποι θα πληγωθούν γιατί οι ανάγκες τους δε συμβαδίζουν με τις δικές σας, αυτό δεν είναι στο χέρι σας να το φτιάξετε και να μπείτε στη διαδικασία να αλλάξετε τις δικές σας ανάγκες για να είστε πάντα αρεστοί. Μπορείτε όμως να αλλάξετε τον τρόπο που θα εκφράσετε αυτό που νιώθετε ώστε ο σεβασμός και η ενσυναίσθηση να είναι παρούσα.

Σκέψου…

• Τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεσαι τα δικά σου συναισθήματα
• Τον τρόπο που σκέφτεσαι για καταστάσεις
• Τον τρόπο που πράττεις σε κάθε περίσταση
• Τον τρόπο που αισθάνεσαι με τον εαυτό σου

Είσαι καλά με τον εαυτό σου; Είσαι ευχαριστημένη/ος/ο με το πώς εξελίσσονται τα πράγματα στη ζωή σου; Πιστεύεις ότι είναι καιρός για αλλαγές;

Αν αισθάνεσαι ένα πνίξιμο και σφίξιμο συναισθηματικό, μοιράσου το με κάποιον κοντινό ή ζήτησε βοήθεια από κάποιον ειδικό. Δεν είναι ντροπή!

Ζήσε κι αφουγκράσου τα συναισθήματά σου!! 

Σ’ ευχαριστώ για τον χρόνο σου

Είμαι εδώ ό,τι χρειαστείς. 

Μιχαέλα